Egzama Türleri ve Egzamaya Karşı Önlemler
Egzama, cildin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir grup cilt hastalığını ifade eder. Farklı tiplerde egzama bulunmaktadır ve her biri belirgin özelliklere sahiptir. Bu yazıda, egzama türlerini ve bunların belirtilerini keşfedeceğiz.
Atopik Dermatit Egzama (AD)
Atopik dermatit (AD), kronik ve tekrarlayan bir cilt hastalığıdır ve genellikle cildin kuru, kaşıntılı ve iltihaplı olmasıyla karakterizedir. Bu durum, genellikle genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi anormallikleri ve çeşitli çevresel faktörlerin etkileşimi sonucunda ortaya çıkar. Atopik dermatit, özellikle çocukluk döneminde başlar ve bazı vakalarda yetişkinlikte devam edebilir.
Atopik dermatitin belirtileri ve özellikleri şunları içerir:
• Kaşıntı
• Kızarıklık
• Kuru cilt
• Su kabarcıkları
• Cilt infeksiyonları
• Alevlenmeler ve remisyonlar
Atopik dermatitin tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlığın yanı sıra çevresel faktörlerin (alerjenler, hava koşulları, kimyasal maddeler) etkisi olduğuna inanılmaktadır. Tedavi genellikle cilt bakımı, kaşıntıyı azaltıcı ilaçlar, kortikosteroid kremler, immün modülatörler ve antihistaminikleri içerebilir. Atopik dermatitli bireylerin bir dermatolog gözetiminde tedavi alması önemlidir.
Kontakte Dermatit
Kontakte dermatit, cildin belirli bir madde ile temas etmesi sonucu ortaya çıkan bir cilt rahatsızlığıdır. Temas edilen madde genellikle alerjenler (alerjiye neden olan maddeler) veya irritanlar (cildi tahriş eden maddeler) olabilir. Bu durum, cildin tahriş olmasına, kızarmasına, kaşınmasına ve bazen de kabarcıkların oluşmasına neden olabilir.
Kontakte dermatit iki ana türe ayrılabilir:
Alerjik Kontakte Dermatit: Alerjik kontakte dermatit, vücudun bağışıklık sisteminin belirli bir maddeye karşı aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Bu tepki, genellikle cildin temas ettiği bir alerjene karşı antikor üretmesiyle gerçekleşir. Örneğin, nikel, lateks, çeşitli bitki türleri gibi maddeler alerjik kontakte dermatite neden olabilir.
Irritan Kontakte Dermatit: Irritan kontakte dermatit, cildin tahriş edici bir maddeye doğrudan tepki vermesi sonucu oluşur. Bu maddeler genellikle kimyasal temizlik ürünleri, sabunlar, deterjanlar gibi günlük kullanımda bulunan maddeler olabilir. Cildi kurutabilir, çatlamasına ve tahriş olmasına neden olabilir.
Seboreik Dermatit
Seboreik dermatit, genellikle saçlı deri üzerinde ve yüzde ortaya çıkan, kırmızı, kaşıntılı ve pullu bir cilt durumudur. Bu durum, genellikle sebase bezlerin aşırı aktivitesi veya mantar enfeksiyonları gibi faktörlerle ilişkilendirilir. Seboreik dermatit, genellikle kepeklenme olarak adlandırılan daha hafif bir durumdan, ciltte daha belirgin inflamasyon ve kızarıklıkla karakterize olan daha şiddetli durumlara kadar değişebilir.
Seboreik dermatitin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, sebase bezlerin aşırı üretimi, mantar enfeksiyonları (genellikle Malassezia türleri) ve bağışıklık sistemi reaksiyonları arasında bir kombinasyonun rol oynadığı düşünülmektedir. Tedavi genellikle şampuanlar, kremler ve losyonlar gibi topikal ürünleri içerir. Antifungal ilaçlar, kortikosteroidler veya kalsineurin inhibitörleri gibi reçeteli ilaçlar da daha şiddetli durumlarda kullanılabilir. Tedavi, semptomların şiddetini azaltmaya ve tekrarlamasını önlemeye yöneliktir.
Numular Dermatit
Numular dermatit, genellikle yuvarlak veya elips şeklinde kırmızı lekelerle karakterize olan, ciltte kaşıntılı, kuru ve pullu bir durumdur. Bu durum, cildin belirli bölgelerinde inflamasyon ve tahrişle ortaya çıkar. Numular dermatit, genellikle kış aylarında ortaya çıkan cildin kuru hava koşullarından etkilenebilir. Numular dermatit, genellikle ciltteki kuruluğa, tahrişe, alerjik reaksiyonlara veya mantar enfeksiyonlarına bağlı olarak ortaya çıkabilir. Cilt bariyerinin zayıflaması, genetik faktörler, stres, hava koşulları gibi çeşitli tetikleyiciler numular dermatitin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Dyshidrotic Dermatit
Dyshidrotic dermatit, ellerin veya ayakların avuç içi, parmaklar, ayak tabanı ve parmaklar gibi bölgelerinde ortaya çıkan bir cilt durumudur. Bu durum, genellikle küçük su dolu kabarcıkların belirgin olduğu bir formda kendini gösterir. Dyshidrotic dermatit, kaşıntı ve ağrı ile birlikte gelişebilir ve bu durum sıklıkla tekrarlayıcıdır. Dyshidrotic dermatitin tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, stres, alerjenlere maruz kalma, metal tuzları ve mantar enfeksiyonları gibi faktörlerin rol oynayabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, mevsimsel değişikliklere ve sıcak hava koşullarına bağlı olarak alevlenmelerin arttığı gözlemlenmiştir.
Staz Dermatit
Staz dermatiti, genellikle bacaklarda ortaya çıkan bir cilt durumudur. Bu durum, genellikle venöz yetersizlik adı verilen bir durumun bir sonucu olarak gelişir. Venöz yetersizlik, kanın bacaklardan kalbe doğru düzenli bir şekilde dönüşünün zorlaştığı bir durumdur. Staz dermatiti, bacaklarda damarların genişlemesi (varis) ve bu damarların işlevsizleşmesi sonucunda gelişir. Staz dermatiti genellikle venöz yetersizlik ile ilişkilidir. Bu durum, yaşlanma, aşırı kilo, gebelik, uzun süreli ayakta durma veya oturma gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca, damar tıkanıklıkları veya damar duvarlarındaki zayıflıklar gibi durumlar da staz dermatitine yol açabilir.
Egzamaya Karşı Alınacak Önlemler
Egzama, cildin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan ve genellikle kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve ciltte tahrişle karakterize olan bir durumdur. Egzamanın tipine bağlı olarak belirtiler değişebilir. Atopik dermatit, kontak dermatit, seboreik dermatit gibi farklı egzama türleri bulunmaktadır. Egzama ile başa çıkabilmek ve şiddetlenmesini önlemek için şu önlemler alınabilir:
Cilt Bakımı
Ilık su ve yumuşak bir bakım için bu problem için özel geliştirilmiş temizleyiciler ile düzenli cilt temizliği yapın. Tahriş olmuş bölgelere nazikçe kurulama yapın, ovma veya sert havlu kullanmaktan kaçının. Cildinize relief losyon gibi yoğun nemlendirme sağlayan ürünler ile nazik bir nemlendirici uygulayarak cildinizi nemli tutun.
Alerjenlerden Kaçınma
Egzama tetikleyicilerinden kaçınmak için alerjenleri belirlemeye çalışın ve bu maddelerden uzak durun. Bu alerjenler, parfümler, deterjanlar, lateks, hayvan tüyleri gibi çeşitli şeyleri içerebilir.
Hava Koşullarına Dikkat
Soğuk hava ve düşük nem, egzama belirtilerini şiddetlendirebilir. Kış aylarında ve kurak hava koşullarında cildinizi koruyun.
Rahat Giysiler
Pamuklu ve yumuşak kumaşlardan yapılmış rahat giysiler giyin. Sentetik kumaşlar cildi tahriş edebilir.
Diyet Değişiklikleri
Bazı durumlarda, egzama belirtileri ile bağlantılı olabilecek gıdalara karşı hassasiyetler vardır. Bu durumu belirlemek için bir doktora danışabilir ve gerekirse bir diyet değişikliği yapabilirsiniz.
Stres Yönetimi
Stres, egzama belirtilerini şiddetlendirebilir. Rahatlatıcı aktiviteler ve stres yönetimi teknikleri (yoga, meditasyon, derin nefes egzersizleri) uygulayarak stresi azaltın.
Cildi Koruma
Ellerinizin cildini korumak için su geçirmez eldivenler kullanın. Özellikle temizlik, bulaşık yıkama gibi aktivitelerde bunu ihmal etmemelisiniz.
Doktor Takibi
Egzama belirtileri devam ederse veya kötüleşirse, bir dermatolog veya alerji uzmanına başvurun.
Her bireyin egzama ile başa çıkma stratejisi farklı olabilir, bu nedenle kişiselleştirilmiş bir yaklaşım benimsemek önemlidir. Egzama tedavisi ve yönetimi için uzman bir sağlık profesyoneli ile düzenli iletişimde olmak etkili bir stratejidir.